وبگاه جامع معماری و سازه هوشمند جهان

بحث گروهی پیرامون نظام طبقاتی حاکم در دوران ساسانی نکات جالبی را مطرح می کرد که یکی از آنها تناسب بین این نظام کاستی و ساختار سلسله مراتبی شهر است. بنابراین دانش، شهر گور، شهری کاملاً ساخته ساسانیان است. همچنین مسائل مطرح شده در مورد فضای مرکزی شهر بسیار قابل تامل بود. مسائلی در مورد ارتباط منار با سازه های دیگر (اگر وجود داشته اند)، کاربری آن محدوده، ارتباط منار با چهارطاقی باقی مانده از شهر باستانی و دلیل عدم تقسیم بندی فضای مرکزی شهر.

مساله مهم دیگر، دلیل ساخت منار بود. در ادامه چند کاربری متصور برای منار که در بحث گروهی ذکر شدند، آورده شده است:

 -با توجه به کاربری منارهای امروزی که نوادگان این منار باستانی محسوب می شوند، آیا این سازه در حکم شاخص و راهنمایی برای بنایی مهم در پیرامون خود بوده است؟ و اگر اینگونه بوده چرا بنا در نقطه مرکزی شهر ساخته شده و این بنای مهم در کنار آن قرار گرفته؟ رابطه این دو سازه چگونه بوده؟ آیا همجوار بوده اند یا جدای از هم؟

آنچه از شهر گور باقی مانده مناری است که در نقطه مرکزی شهر ساخته شده و چند تپه خاکی که روزگاری البته حصارهای خشتی شهر را شکل می داده اند. با وجود باقی مانده های این منار مرتفع در میان این دشت وسیع، مسلماً اولین حسی که در ادراک فضا درگیر می شود، حس بینایی است که این منار خشتی با هر کاربری که پیش از این داشته، امروز حکم راهنمایی را دارد که مخاطب را مستقیم به میانه شهر گور می کشاند. منار مرتفع با زمینه ای از کوههای اطراف و خط آسمان باشکوهشان و همنشینی زیبای آبی آسمان صاف و رنگ اُکر خاک، تصویری است که بدون مزاحمت بصری و پیوسته و مدام دیده می شود. حس شنوایی اما در آرامش همه سکوت را جذب می کند و گهگاهی صدای باد که در میان محصولات زمینهای کشاورزی می پیچد.

سبک معماری دیکانستراکشن سبکی از معماری است که توسط ژاک دریدا فیلسوف معاصر فرانسوی بنیان گذاری شد، او یکی از فلاسفه مکتب پساساختارگرایی است.

دیکانستراکشن در فارسی به معنای ساختارزدایی، شالوده شکنی، بنیان فکنی، ساختار شکنی و بنیان فکنی ترجمه شده است. چون عده ای از ساختارگرایان با عقاید ساختارگرایانه به مخالفت برخاستند و به مکتب دیکانستراکشن متمایل گردیدند، به این مکتب  پساساختارگرایی نیز گفته می شود.

ساختارگرایان معتقدند با استفاده از استدلال استقرایی و بررسی نظم پدیده های مشابه و تکراری می توان روابط پدیده ها را کشف کرد و چون همه اعمال انسان از ضمیر ناخودآگاه او شکل می گیرد، این تکرار و نظم در پدیده های انسانی وجود دارد، در حالی که دیکانستراکشن ها معتقدند هر پدیده و هر متنی، ماهیت مستقل خود را دارد و هیچ دو فرد یا پدیده مشابه و تکراری وجود ندارد.

همانطور که در بخش قبلی گفتیم، مسجد “Basuna” واقع در مصر توسط گروه معماری Dar Arafa طراحی و به اجرا رسیده است. مسجد مصر بنایی ساختار شکن نسبت به بافت کهنه منطقه Sohag محسوب می شود. که جلوه تازه بودن آن نسبت به بافت قدیمی این منطقه خود نمایی می کند. این مسجد در منطقه ایی خاکی و پر سر و صدا قرار گرفته و به یک گورستان و ساختمان های مسی اشرافیت دارد. که همگی تحت تاثیر رفت و آمد احشام در خیابان ها هستند.

مشخصات کلی این پروژه عبارتند از:

    معمار : گروه معماری Dar Arafa

    مکان پروژه : مصر

    معمار اصلی :   Waleed Arafa

    مساحت پروژه : 4843.76 فوت مربع

    سال ساخت : 2019

مسجد باسونا پروژه ای ساختارشکن نسبت به بافت کهنه منطقه سوهاگ به شمار می رود که جلوه نوی آن نسبت به بافت کهن این بخش از مصر خودنمایی می کند. مسجد باسونا در منطقه ای پر سر و صدا و گرد و خاکی، مشرف به یک گورستان وساختمان های مسی می باشد که همگی تحت تاثیر رفت و آمد احشام در خیابان ها قرار دارند. جاده های خالی، بازارهای موقت هفتگی و سیرکولاسیون شهری قدیمی، از موارد تاثیرگذاری می باشند که بر روی پروژه مسجد تاثیرگذار خواهند بود. یکی از مهم ترین تاثیر عوامل فوق، تعبیه ورودی اصلی به بخش عبادتگاه مسجد بود.

سفید (نور)

رنگ سفید معنای عالم روح و فرشتگان را دارد. در سفر پیغمبر(ص) به معراج، وی بعد از گذر از عرش مجید، همه فرشتگان و اسب رفرف که وی را به ملاقات خدا برد را سفید توصیف می نماید. به همین خاطر در مساجد، آیات با رنگ سفید در زمینه لاجوردی نوشته می شود.

رنگ گندمگون آجر

اگر گچ سفید و سفیدکاری نماد روح باشد، رنگ گندمگون آجر (کرم قهوه ای) می تواند نماد جسم باشد و ایوانهای فیروزه ای و سفید وسط نمای ساختمان نماد حرکت از جسم به روح.

لاجوردی

رنگ آسمان شب. مومن سحرخیز این رنگ را دوست دارد و با آن آرامش می یابد. در حقیقت این رنگ انسان مومن عارف را به یاد نماز شب می اندازد. البته از نظر روان شناسیِ رنگ نیز این رنگ آرامش بخش است.

اتاق ها

-اتاق نشیمن

رنگ های اتاق نشیمن را باید بر اساس رنگ های طبیعی موجود در اتاق انتخاب نمود. در وهله ی اول، باید رنگ کف اتاق، شومینه، آجرها یا کارهای سنگی را مورد توجه قرار داد و از تضاد (کنتراست) قوی میان سیاه آمیخته های تیره و روشن پرهیز کرد. چراکه تضادها باعث جلب توجه می شوند و چون معمولا چنین اتاقی را به مطالعه، استراحت، گوش دادن به موسیقی و گفتگو اختصاص می دهیم، میل نداریم هیچ موردی موجب پریشانی حواس ما گردد.

بهتر است پرده یا کرکره هایی را انتخاب کنید که تضاد کمتری با رنگ دیوار همجوار خود داشته باشند. به عنوان اصلی کلی، توصیه می کنیم که برای رنگ مبلمان، قالیچه ها و رویه ی صندلی ها، از درجاتی تیره تر از رنگ دیوارها استفاده کنید. با این کار، طرح اصلی اتاق نشیمن با رنگ ها در هم می آمیزد، بدون آن که تضاد فاحشی میان آن ها به چشم بخورد. می توانید با برگزیدن رنگ هایی مناسب برای وسایلی چون گلدان، آباژور و گیاهان تزیینی، سایه روشن های موثری به اتاق بیفزایید.

تصور کنید می خواهید اتاقی را با رنگ های قوی، درخشان و انگیزاننده رنگ آمیزی نمایید. چنین خصوصیاتی معمولا موجب کوچک تر به نظر رسیدن فضای ظاهری اتاق می شود.

نخستین نکته ای که باید به هنگام انتخاب الگوی رنگی مد نظر داشته باشید، شخصیت خود شماست. سایر سوالات مقدماتی عبارت اند از:

۱- چه نوع فعالیتی قرار است در این مکان انجام گیرد؟

۲- چه نوع رنگ های طبیعی در این مکان وجود دارد؟

۳- به چه مقدار نور احتیاج است؟ این فضا اساسا مکانی است روشن یا تاریک؟

۴- در این جا اساسا مایل به داشتن فضایی گرم یا سرد هستید؟

۵- آیا در پی ایجاد محیطی برانگیزاننده و شاد یا فضایی ساکت و آرام هستید؟

۶- آیا مایلید فضای اتاق بزرگ تر یا کوچک تر از اندازه ی واقعی آن به نظر برسد؟

۷- شکل اصلی اتاق چیست؟ باریک و طویل یا کوتاه و پهن است؟

۸- سقف اتاق بلند است یا کوتاه؟

در بیان معماری «حباب، معماری هواست: سازه بادی که با عضو نازکی پوشیده شده و در حفره های ساختمان جای گرفته و سراسر سازه از بالا تا پایین را پوشانده است؛ حباب ها فضای نرمی را در داخل و سازه ی سختی را در خارج به وجود آورده اند که سبب شده فضای موجود و فضای جدید با یکدیگر ترکیب شوند.». ایده ی حباب ها الهام بخش کاربرد خلاقانه ی مصالح بوده تا محیطهای معماری حبابی که تا به حال از لحاظ سازه ای طراحی نشده و یا فاقد کیفیت تجربی هستند.

تاریخچه معماری حبابی

در سال ۱۸۸۷ – نه سال قبل از ساخت نخستین سازه المپیک در آتن توسط فیزیکدان لرد کلوین- چیزی که کلوین از خود پرسید این بود که اقتصادی ترین روش برای تقسیم کردن فضا به سلولهای مساوی چیست تا کمترین سطح در بین آن ها ایجاد شود. کلوین چنین راه حلی را ارایه کرد که سلول ها بایستی همانند حبابهای صابون دارای اشکال چهارده ضلعی باشند. 

این سبک از معماری متعلق به معماری پیش از اسلام ایران می باشد، تاریخ ایلام و ایران از آغاز به هم گره خورده چرا که ایران زادگاه اصلی ایلامیان بوده است. در این راه متاسفاه از معماری ایلامی اطلاع زیادی در دست نبوده و تنها می توان به نقش مهرهایی که مربوط به دوره اولیه ایلام بوده و یک نقش برجسته مربوط به نینوا که در دوران آشوری بنا شده اشاره کرد.

بناهای شاخص در معماری ایلامی

محوطه قدیمی زاغه در دشت قزوین، تپه سیلك كاشان، معبد چغازنبیل مربوط به دوران  ایلامیان، تپه هگمتانه و نوشیجان تپه در استان همدان از نمونه‌های  معماری ایلامی هستند. نمونه دیگر این دوران، معماری مادی استودان‌ها است كه برخی از آنها را در دكان داوود در نزدیكی سرپل ذهاب، در فخریك كردستان و… میتوان مشاهده کرد.